پیام خراسان

آخرين مطالب

جنجال شعرخوانی علم الهدی درباره منیژه از شاهنامه | لااقل بیت هایی بهتر پیدا می‌کردید اجتماعي

جنجال شعرخوانی علم الهدی درباره منیژه از شاهنامه | لااقل بیت هایی بهتر پیدا می‌کردید
  بزرگنمايي:

پیام خراسان - روزنامه اصلاح طلب هم میهن در گزارشی با عنوان «نگر تا نباشی به جز دادگر» نوشت:
چند سال پیش که شهرداری مشهد ذوقی به خرج داده بود و تصویرهایی از شاهنامه در و دیوار شهر را آراسته بودند، دستور به زدودن این تصویرها داده شد، گویی که بین این تصویرها و آن‌چه مشهد به آن شهره است، تقابلی وجود دارد. چندین دهه به دلیل همین تصور، توسعه و رسیدگی به آرامگاه فردوسی که یکی از بزرگ‌ترین شاعران و حکیمان ایران است، متوقف بود تا اینکه از مقامات بالاتر حکم به آبادانی آرامگاه فردوسی داده شد.
مقامات استانی و از جمله امام جمعه شال و کلاه کردند و به آرامگاه فردوسی رفتند. اگر اسم این مقامات و فردوسی را کنار هم در موتورهای جست‌وجوگر بنویسید و نتایج را هر چه بالا و پایین کنید، همان چند عکس را خواهید دید. با چنین پیشینه‌ای است که سخنان آیت‌الله علم‌الهدی و استنادش به شاهنامه برای دفاع از اجبار در پوشش با واکنش‌های بسیاری روبه‌رو شده است.
علم‌الهدی گفته است: مسئله حجاب نیز یکی از همین هویت‌های دینی و ملی است. اصلاً حجاب متعلق به فرهنگ ایران است. حتی آن زمان که هنوز اسلام وارد ایران نشده بود، حجاب فرهنگ ایرانیان بود؛ به‌خصوص در تاریخ ایران باستان و انعکاس این فرهنگ را می‌توان در شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی دید. او هم‌چنین به‌عنوان نمونه بیتی از شاهنامه خوانده است که منیژه خطاب به بیژه گفته است: منیژه منم دخت افراسیاب/برهنه ندیده تنم آفتاب
این سخن که زنان ایرانی براساس آن‌چه به ما رسیده، پوششی برای موی سر داشته‌اند یا چیزی شبیه چادر حتی، نادرست نیست. حتی این سخن که در شاهنامه‌ی فردوسی پاکدامنی و شرم از ویژگی‌های مثبت زنان و البته مردان شمرده می‌شود، هم بی‌راه نیست، هرچند تعریف پاکدامنی در نگاه حکیم توس و امام جمعه مشهد متفاوت است، اما بیتی که آقای علم‌الهدی به آن ارجاع داده، ربطی به زنان ایران ندارد. افراسیاب شاه توران است و منیژه دختری تورانی است نه ایرانی. این به خودی خود ایرادی در استدلال امام جمعه به حساب نمی‌آید و می‌تواند بگوید که حکیم خصلت نیکو را حتی در دشمن ستوده است. ماجرا از اینجا جالب می‌شود که بدانیم این بیت را منیژه کی خوانده است و اصلاً ارتباطی به پوشش سر دارد یا نه؟
منیژه دل‌بسته‌ی بیژن شاهزاده‌ی ایرانی می‌شود و -به زبان امروزی- او را چیزخور کرده بی‌هوش به شبستان خود می‌آورد و همه‌ی این اتفاقات بدون اجازه‌ی والدین و بدون پیمان زناشویی -که از قضا در ایران باستان هم مرسوم بوده- رخ می‌دهد. بیژن در قصر او به هوش می‌آید و باقی قضایا و منیژه در چنین لحظات احساسی درباره‌ی اهمیت چیزی که به بیژن عرضه می‌کند این بیت را به زبان می‌آورد که تا به حال چنین بوده، اما بعدش را می‌توان در شاهنامه خواند.
البته اگر مشاوران امام جمعه با شاهنامه به از این بودند که هستند، بیت‌هایی می‌توانستند پیدا کنند که به کارشان بیاید، مثلاً آنجا که شیرین می‌گوید:
به سه چیز باشد زنان را بهی/ که باشند زیبای گاه مهی/ یکی آنک با شرم و با خواسته است/ که جفتش بدو خانه آراسته است/ دگر آن‌ که فرخ پسر زاید او/ ز شوی خجسته بیافزاید او/ سه دیگر که بالا و رویش بود/ به پوشیدگی نیز مویش بود
این ابیات به روشنی از پوشیدگی موها می‌گوید، درحالی‌که در بیت استنادی امام‌جمعه‌ی مشهد، تفاوت برهنگی و نداشتن پوشش سرنادیده گرفته است. این مغالطه در سخنان بسیاری دیگر از مقامات هم دیده می‌شود. نداشتن پوشش سر با برهنگی هم‌معنا نیست. با این حال هم‌چنان که در بیت انتخابی امام جمعه مشهد و این ابیات می‌بینیم هیچ‌کدام توصیه‌ی فردوسی نیست و سخنان شخصیت‌های شاهنامه است. شاهنامه مثل هر متن کهن ادبی در کنار ارزش‌های ادبی و زیباشناختی و روایی خود، مجموعه‌ای از ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی زمانه‌ی خود را منتقل می‌کند که به دنیایی دیگر تعلق دارند، چنان‌که در همین بیت‌های بالا پسرزا بودن جزو ارزش‌هایی شمرده شده است.
در شاهنامه زنان برجسته‌ای نقش‌آفرینی کرده‌اند که الگوی زن مطلوب امام جمعه مشهد نمی‌توانند باشند. برخی از زنان برجسته‌ی شاهنامه مثل منیژه در طلب معشوق در انتظار خواستاری و خواستگاری او نمانده‌اند و از جمله‌ی آنان تهمینه است مادر سهراب که در شاهنامه زنی ستوده است و تنها یک شب هم‌خواب رستم بوده است. رودابه مادر رستم نیز در راه دادن زال به قصرش از موی خویش کمندی بافته و انداخته و بعد هم که ماجرا در شاهنامه روشن است.
در این میان داستان گردآفرید اگرچه متفاوت است، اما در کنشگری از روابط خصوصی پیش‌تر رفته و اگر روی و موی پوشیده به این خاطر است که شناخته نشود و آنجا که روی و موی گشاده به قصد فریب دشمن است:
رها شد ز بند زره موی اوی/ در افشان چو خورشید شد روی اوی/ بدانست سهراب کو دختر است/ سر و موی او از در و افسر است
درست است که فکر می‌کنم شاهنامه ارزش‌های جهانی دیگر را منتقل می‌کند و چنین استناداتی به آن راه به جایی نمی‌برد، اما به نظرم از قضا در شاهنامه برای صاحبان مقام و قدرت توصیه‌هایی شایسته‌تر می‌توان یافت، مضمون‌هایی که بارها تکرار شده است. یکی از این مضمون‌ها دادگری است. دادگر در شاهنامه هم‌صفت خداوند است که جای نام نشسته است و هم وظیفه‌ی صاحب قدرت. فردوسی می‌گوید، پادشاهی که دادگر باشد، نیازی به فریادرس ندارد: کجا پادشا دادگر بود و بس/ نیازش نیاید به فریادرس

لینک کوتاه:
https://www.payamekhorasan.ir/Fa/News/669233/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

باد و باران در خراسان رضوی ادامه دارد

کشف 3 میلیارد ریال اسباب بازی قاچاق در طبس

ارائه بیش از 12.4هزار خدمت درمانی به زائران سرزمین وحی

آغاز ساخت 28 هزار واحد مسکونی در طرح نهضت ملی مسکن خراسان شمالی

بزرگترین هدیه دولت شهید رئیسی برای خراسان شمالی چیست؟

90 درصد آتش سوزی‌ها در کهگیلویه و بویراحمد منشأ انسانی دارد

خرید آنلاین گوشت قرمز از میادین تره بار

حمایت دانشگاه علوم پزشکی از 13 هزار بیمار خاص خراسان رضوی

سیل اخیر در مشهد و فریمان 10 قربانی گرفت

افتتاح طرح‌های «یادگار ابراهیم» در خراسان رضوی آغاز شد

ایران برای اولین‌بار 3 سهمیه پاراکانوی پارالمپیک را گرفت

عکس| سنگ قبر رئیسی در حرم رضوی

«بالاتر از بازی‌دراز» با بچه‌های امروز

رباعی نویافته‌ای از عمر خیّام

نیلوفر امرایی؛ مترجم و روزنامه نگار درگذشت

قهوه قجری در فنجان ادبیات

نیلوفر امرایی، مترجم و روزنامه نگار، درگذشت

جزئیات اعزام کاروان ویژه جانبازان به سفر حج تمتع 1403 اعلام شد

دیدار نماینده ولی‌فقیه در استان البرز و امام‌جمعه کرج با خانواده‌های معظم شهدا و ایثارگران

حضور رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران به همراه جمعی از خانواده شهدا و ایثارگران در حسینیه امام خمینی(ره)

مراسم عزاداری شهادت آیت اله رئیسی و همراهان در مسجد النبی (ص) جهادیه سمنان

پیام تسلیت موسسه اندوخته شاهد در پی شهادت مظلومانه رئیس‌جمهور و هیات همراه

رهبر معظم انقلاب: تشییع باشکوه شهدا نشان داد که ملت ایران زنده است

پیام مدیرعامل شرکت گروه هتل‌ها و مجتمع‌های کوثر به مناسبت شهادت رئیس جمهور و هیات همراه

حضور زائران و مجاوران حرم رضوی در کنار مزار رئیس‌جمهور شهید

ناگذاری یک میدان در شهر بیرجند به نام شهید آیت‌الله رئیسی

رفع عطش باب‌الرضا به مدد خادم‌الرضا/ کاهش نرخ توم در خراسان شمالی

رفع عطش باب‌الرضا به مدد خادم‌الرضا/کاهش نرخ تورم در خراسان شمالی

اقدامات شرکت توزیع نیروی برق خراسان شمالی در بخش توسعه و تحول بی نظیر است

شکارچیان کبک در شهرستان جاجرم دستگیر شدند

سفر پربرکت شهید جمهور به خراسان شمالی/ پروژه‌ای که مانع وقوع فاجعه شد

رکورد جدید خدمت‌رسانی برای مترو مشهد؛ ثبت 620 هزار سفر در روز تشییع پیکر مطهر رئیس‌جمهور

رکورد جدید خدمت‌رسانی برای متروی مشهد؛ ثبت 620 هزار سفر در روز تشییع پیکر مطهر رئیس‌جمهور

فوتسالیست مشهدی به کما رفت

ایران برای اولین‌بار 3 سهمیه پاراکانو برای پارالمپیک گرفت

مدیرعامل شرکت آب‌منطقه‌ای خراسان رضوی: امسال تنش آبی نخواهیم داشت

درگذشت ناگهانی مترجم جوان ادبیات کودک | علت فوت مشخص شد

عرضه «قهوه قجری در فنجان ادبیات» در کتابفروشی‌ها

زندگی بزرگان برای ما چشمه‌سار روان فضیلت‌هاست/ تبریز را باید دیار مؤمنان و صالحان نامید

کتاب «بیسیمچی» رونمایی شد

30 قاب ماندگارِ خادمان خانواده های شهدا و اعضای جامعۀ ایثارگری آذربایجان شرقی با شهدای خدمت

خبر خوش از کاهشی شدن قیمت دام

بذرپاش: ظرف 48 ساعت آینده استان‌ها سقف افزایش اجاره‌بها را اعلام کنند

مراسم بزرگداشت رئیس‌جمهور شهید در حرم امام رضا(ع)

افزایش 5 و نیم درصدی اهدای خون خانم‌ها در خراسان جنوبی

بیشترین تعداد زندانیان غیربومی در زندان‌های بیرجند و کرمان

رمزگشایی از یک تشییع تاریخی

«بدل» و «پشت پرده» می‌آید و «آقای قاضی» دیرتر!

آغاز عملیات ساخت درمانگاه خیریه مرحوم آیت اله قاضی خرم‌آبادی

آتش در کمین جنگل‌های کهگیلویه و بویراحمد